^Powrót na górę

foto1 foto2 foto3 foto4 foto5
foto5

News

Promocja 21 numeru "Zeszytów Czeladzkich"

Uroczysta prezentacja 21 numeru "Zeszytów Czeladzkich" odbyła się  25 września w przeddzień Dnia Regionalisty. Salę klubu Miejskiej Biblioteki Publicznej wypełnili szczelnie członkowie i sympatycy Stowarzyszenia Miłośników Czeladzi, przedstawiciele zaprzyjaźnionych stowarzyszeń oraz  rodziny osób przedstawianych na łamach publikacji. Wśród gości byli członkowie - założyciele naszego Stowarzyszenia - Anna Zarębska i Andrzej Miodyński, którym symboliczną różą i gromkimi brawami dziękowaliśmy za trudy włożone w jego organizację.

Zawartość "Zeszytów" przedstawiła jego redaktor - Ewa Ambroży, a o swoich opracowaniach mówili: dr Antonina Szybowska, Wiesława Konopelska, Ewa Rulecka, Władysław Maciej Żymirski. "Zeszyt" zawiera bogatą dokumentację fotograficzną, a jego druk sfinansowano ze środków miasta Czeladź pozyskanych w ramach grantu na realizacje zadania publicznego "Kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego". Zapraszamy do lektury.   

Pomnik Związku Orła Białego

Pomnik upamiętniający poległych  w czasie II wojny światowej, czeladzkich działaczy Związku Orła Białego odsłonięty został  27 września 200 roku, w święto Podziemnego Państwa Polskiego. Znajduje się obok pętli tramwajowej przy ul. Związku Orła Białego.

ZOB, zwany także Orłem Białym bądź Organizacją Orła Białego, był jedną z pierwszych organizacji konspiracyjnych, założoną w Krakowie z końcem września 1939 roku przez majora Kazimierza Kierzkowskiego. Czeladzcy konspiratorzy zginęli w podziemiach łaźni miejskiej (w tym budynku znajdowało się też ambulatorium), gdzie przechowywali broń, amunicję i materiały wybuchowe - najczęściej dynamit gromadzony z kopalń.

29 grudnia 1940 roku, na skutek wybuchu bomby zegarowej, uzbrajanej do akcji dywersyjnej, zginęli: Stanisław ROKITA, Władysław NOWAK, Stefan JELEŃ, Antoni DAUKSZTO. Ranny w nogi Zygmunt OLSZEWSKI został aresztowany, wywieziony do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau i tam zamordowany. W wyniku dekonspiracji i aresztowań przez niemieckie gestapo, zginęło z Czeladzi i Piasków około 100 członków Związku Orła Białego wraz z rodzinami, w tym przywódcy Ignacy FRONCKIEWICZ i Andrzej MONASTERSKI.

Odsłonięcia pomnika dokonali: burmistrz Czeladzi Kazimierz Jakóbczyk oraz byli działacze ZOB - Danuta Domańska i Marian Ledwójcik. Poświęcili go księża: Mieczysław Oset proboszcz parafii świętego Stanisława Biskupa i Męczennika oraz kapelan Wojska Polskiego Tadeusz Michalski. Przedtem odprawiona została msza święta za poległych.

Pomnik powstał z inicjatywy Stowarzyszenia Miłośników Czeladzi i związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, przy ogromnym zaangażowaniu członków obu tych organizacji w proces realizacji. Projektantem pomnika był inż. Roman Romański, a wykonawcą Henryk Postel.

Komitetowi organizacyjnemu uroczystości, z ramienia Stowarzyszenia Miłośników Czeladzi, przewodniczył Artur Rejdak. Stowarzyszenie Miłośników Czeladzi sporządziło i prze-chowuje kronikę z jego odsłonięcia i poświęcenia.

Na płytach pomnika znajdują się napisy:

Pamięci Członków Związku Orła Białego którzy zginęli w czasie okupacji hitlerowskiej Mieszkańcy miasta Czeladź

Tu w łaźni miejskiej 29.XII.1940 r. zginęli

Antoni Daukszto

Stefan Jeleń

Władysław Nowak

Zygmunt Olszewski

Stanisław Rokita

Opracowano na postawie: Artur Rejdak: Czeladzkie pomniki. Czeladź: SMCz, 2008

Zaproszenie na promocję Zeszytów Czeladzkich

zeszyty_czel_21_1Zapraszamy na  promocję Zeszytów Czeladzkich 21 - 25 września 2017 r. o godz. 17:00, Miejska Biblioteka Publiczna, ul. 1 Maja 27, Czeladź.

21 numer  Zeszytów Czeladzkich zawiera:

  • artykuły dr Antoniny Szybowskiej (pracownika naukowego Uniwersytetu Śląskiego): Katarzyna Włodyczkowa "czeladzka czarownica - trudne dziedzictwo oraz Zwierzęta podczas okupacji hitlerowskiej w opowieściach wspomnieniowych mieszkańców Czeladzi,
  • opracowanie Sebastiana Kiesiewicza (pracownika naukowego Politechniki Krakowskiej): Integracja sztuki i techniki na przykładzie wybranych projektów Józefa Piusa Dziekońskiego,
  • wywiad Wiesławy Konopelskiej z prof. Henrykiem Kuźniakiem Chciałem zostać  muzykantem...,
  • Władysława Macieja Żymirskiego: Zapomniane Zapłocie według wspomnień Antoniego Krawczyka  i  Historia jednej fotografii,
  • tłumaczenie "Raportu o sytuacji w Polsce w dniach od 22 sierpnia do 8 września 1939 roku sporządzony przez Piotra Musset" - szefa  buchalterii kopalni "Czeladź"; przekład  dokonany  przez Bożenę Baran  prezes Zarządu Oddziału Towarzystwa Przyjaźni Polsko - Francuskiej w Czeladzi,
  • krótką historię czeladzkich przedszkoli w opracowaniu Ewy Ruleckiej,
  • biogram Honorowego Obywatela Czeladzi z roku 2015 - prof. Zbigniewa Białkiewicza opracowany przez Agnieszkę Dzienię,
  • sentymentalny powrót czeladzianki Wandy Nowakowskiej - Gondek do rodzinnego domu Płatków przy ul. Reymonta,
  • biogramy księży wywodzących się z Czeladzi, ze znanej w naszym mieście rodziny Koniecznych: Antoniego, Kazimierza i Ludwika w opracowaniu Ewy Ambroży,
  • biogram współzałożyciela naszego Stowarzyszenia Pana Ryszarda Tarnówki opracowany przez Agatę Grabowską-Maj,
  • biogram Pana Andrzeja Chlęcha  - wielkiego przyjaciela naszego Stowarzyszenia, pieczołowitego kronikarza rodziny Chlęchów i  Czeladzi, sporządzony przez Ewę Ambroży.


 

III Ogólnopolski Zjazd Regionalistów nad Odrą

III Ogólnopolski Zjazd Regionalistów nad Odrą_5W dniach 9-11 czerwca odbył się w Legnicy, Jeleniej Górze, Brzegu Dolnym, Wołowie oraz w kilku innych pięknych zakątkach Dolnego Śląska III Ogólnopolski Zjazd Regionalistów nad Odrą.

Zjazdu przebiegał pod hasłem "Regionalizm dolnośląski - wspólne dziedzictwo różnych narodowości, wspólna troska i doświadczenia". Program był nadzwyczaj bogaty: obfitujący w wizyty w wielu miastach, miasteczkach i wsiach dolnośląskich (Lubomierz, Biedrzychowice, Rybnica, Brzeg Dolny, Wołów, Głębowice, Jelenia Góra, Legnica), bogaty w ilość wizyt w muzeach i obiektach zabytkowych (m.in. wizyta w Muzeum Pawlaka i Kargula, w zagrodzie edukacyjnej w Starym Dworze, w odrestaurowanym zespole poklasztornym w Głębowicach), bogaty ilością prezentowanych komunikatów i wykładów (np. prof. Stanisława Nicieji o kresowości jako składniku regionalizmu dolnośląskiego, ks. Jarosława Olejnika o rycerzu i mnichu - Janie Adamie de Garnier - osobie niezwykle ważnej dla głębowiczan!). Były też wizyty w instytucjach kultury (Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze i Muzeum Miedzi w Legnicy), udział w otwarciu wystawy  "Katedra Ormiańska we Lwowie i jej twórcy" w Muzeum Miedzi i koncert  w wykonaniu chóru i orkiestry Filharmonii Dolnośląskiej w jeleniogórskim Kościele Garnizonowym Wojska Polskiego (kościół to dawny ewangelicki Kościół Łaski), było ognisko i piknik regionalistów w murach Zamku Piastowskiego w Legnicy. Legnicki  zamek był tez miejscem  podsumowania zjazdu: tu wręczono odznaczenia i podziękowania za organizacje spotkania To tu wszystkim przybyłym regionalistom dr Tadeusz Samborski,  członek Zarządu Województwa Dolnośląskiego, podziękował za aktywne uczestnictwo w obradach, za działanie na rzecz kultury regionów i upowszechnianie patriotycznych postaw w społeczeństwie polskim.

W Zjeździe wzięło udział blisko 60 regionalistów z całej Polski a Stowarzyszenie Miłośników Czeladzi reprezentowała przewodnicząca - Ewa Ambroży.

Organizatorem zjazdu był Urząd Marszałkowski  Województwa Dolnośląskiego oraz władze samorządowe odwiedzanych miejscowości  Dolnego Śląska.

Pomnik katyński

Pomnik katyński_513 maja obchodzony jest w Polsce Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej ustanowiony przez Sejm RP 14 listopada 2007 r. W tym roku już po raz dziesiąty przedstawiciele Stowa-rzyszenia Miłośników Czeladzi zapalili znicze przed pomnikami upamiętniającymi Polaków, w tym czeladzian, zamordowanych na Wschodzie - pod tzw. Pomnikiem katyńskim na cmentarzu parafialnym przy ul. Nowopogońskiej i Pomnikiem policjantów przed Komisariatem Policji.

Idea uczczenia czeladzian zamordowanych na Wschodzie pojawiła się w Czeladzi pod koniec ubiegłego wieku, ale niestety przez wiele lat nie mogła doczekać się realizacji. Dopiero rok 2006 przyniósł szczęśliwe zakończenie zabiegów rodzin pomordowanych. Dzięki ogromnemu zaangażowaniu grupy osób, a szczególnie ówczesnej czeladzkiej radnej - dr Anny Horzelskiej Matyji, w 2006 r. powstał Pomnik katyński. W skład społecznego komitetu budowy pomnika oprócz w/wym. weszli: Barbara Kruczkowska (Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych Koło nr 1 w Czeladzi), Artur Rejdak (Stowarzyszenie Miłośników Czeladzi), Jan Powałka (Stowarzyszenie Inicjatyw Kulturalnych), Iwona Sułkowska (Ogólnopolskie Stowarzyszenie „Rodzina Policyjna 1939” w Katowicach). W pracach komitetu brał też udział Przewodniczący Stowarzyszenia Miłośników Czeladzi - Antoni Krawczyk.

Pomnik zrealizowano ze środków finansowych Rady Ochrony Pomników Walki i Mę-czeństwa w Warszawie, Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych w Warszawie, funduszy Miasta Czeladź oraz datków osób prywatnych. Obsługa finansowa przedsięwzięcia prowadzona była przez Stowarzyszenie Miłośników Czeladzi. Projekt pomnika opracowali Krzysztof i Jan Powałkowie a wykonawcami byli Krzysztof Niemiec i Zygmunt Nocoń. Pod płytą pomnika umieszczono ziemię z cmentarza w Miednoje, przywiezioną przez córki poli-cjanta Władysława Wziątka - Alfredę, Wiesławę i Lidię Wziątek, listę rozstrzelanych policjan-tów i oficerów Wojska Polskiego oraz akt erekcyjny dotyczący idei powstania i budowy Pomnika Katyńskiego.

Odsłonięcie pomnika odbyło się 6 czerwca 2006 r. a dokonali go Śląski Komendant Policji oraz najbliżsi zamordowanych w Twerze czeladzkich policjantów: córka Alfreda Wziątek i syn Bogdan Stradowski. Pomnik poświecił ks. bp Adam Śmigielski - ordynariusz diecezji sosnowieckiej, w obecności kapelanów policyjnych i czeladzkiego duchowieństwa. Cześć wszystkim poległym oddała Kompania Honorowa Policji podczas Apelu Poległych i orkiestra Policji Komendy Wojewódzkiej z Katowic. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele Rodzin Katyńskich, "Rodziny Policyjnej 1939 r.", Związku Sybiraków, Związku Kombatantów RP i byłych Więźniów Politycznych - Zarząd Okręgu w Katowicach, Koła z Czeladzi, Będzina i Grodźca, przedstawiciel Wojewody Śląskiego, parlamentarzyści, władze Czeladzi, przedstawiciele starostwa powiatowego w Będzinie, Kompania Honorowa i Orkiestra Wojewódzkiej Komendy Policji z Katowic, rodziny ofiar, reprezentanci czeladzkich zakładów pracy, przedstawiciele organizacji i stowarzyszeń, jednostek kulturalnych, duchowieństwo, młodzież szkolna i osoby prywatne.

Jak głosi umieszczony na pomniku napis jest on hołdem "złożonym oficerom wojska polskiego, funkcjonariuszom policji państwowej i osobom cywilnym - mieszkańcom Czeladzi zamordowanym w czasie II wojny światowej na terenie Związku Sowieckiego w Katyniu, Twerze, Charkowie i innych miejscach kaźni Narodu Polskiego".

Do chwili obecnej udało się ustalić nazwiska 22 policjantów i 15 oficerów Wojska Pol-skiego. Oto oni:

Policjanci z Komisariatu Policji Państwowej w Czeladzi: Wincenty Banaś, Michał Baran, Michał Budzisz, Paweł Chlebny, Stanisław Fonfara, Józef Jakubowski, Stanisław Jarosz, Józef Kołodziejczyk, Roman Kopeć, Zygmunt Kostrzewski, Czesław Mączyński, Stefan Ordon, Karol Stelmach, Szczepan Stradowski, Jan Urban, Władysław Wieczorek, Konrad Wiśniowski, Jan Wojtkowski, Stanisław Wójcik, Władysław Wziątek, Adam Zambrzuski, Józef Zarębski.

Oficerowie Wojska Polskiego: Zbigniew Babiński, Edward Bagiński, Wacław Borkowski, Franciszek Herchold, Stani-sław Janicki, Henryk Kalemba, Mieczysław Kowalski, Mieczysław Krakowski, Eugeniusz Kucewicz, Zbigniew Kwiatkowski, Jan Markiewicz, Franciszek Polak, Marian Szczerba, Feliks Schindel, Stanisław Walo.

Odsłonięcie tablicy - na Pomniku Katyńskim- z nazwiskami w/wym. policjantów Komi-sariatu PP i oficerów Wojska Polskiego miało miejsce 13 kwietnia 2011 r.

Na podstawie:
Artur Rejdak: Pomnik katyński [w]: Czeladzkie pomniki. Czeladź: Stowarzyszenie Miłośników Czeladzi, 2008.

Fot. Archiwum Urzędu Miasta Czeladź.

Zebranie 20.02.2017 r.

Zapraszamy na zebranie Stowarzyszenia Miłośników Czeladzi w dniu 20 lutego 2017 r. o godz. 16.30, do siedziby SMCz w Gimnazjum nr 2, ul. Katowicka 42. W programie spotkanie z panią Ewą Maj wnuczką powstańca śląskiego z Czeladzi - Stanisława Maja.

Copyright 2024  Stowarzyszenie Miłośników Czeladzi